Quảng Ninh vùng đất được mệnh danh là một "Việt Nam thu nhỏ" với rừng vàng biển bạc, nơi được thiên nhiên ưu đãi cho vô vàn những sản vật phong phú, đặc sắc.

Ghé thăm Quảng Ninh nếu chỉ thưởng thức những món ăn được chế biến từ hải sản là chưa khám phá trọn vẹn cái "hồn", cái tinh túy của ẩm thực nơi đây.

Không chỉ thưởng thức món ngon mà đó còn là câu chuyện văn hóa vùng miền, sắc màu địa phương trong mỗi món ăn. Mà tất cả đều hàm chứa những câu chuyện thú vị về vùng đất đó.

Cà sáy, đặc sản ở ngã ba sông Tiên Yên

Có dịp về Quảng Ninh, ra Miền Đông hoặc tới vùng đất ngã ba sông Tiên Yên, chắc hẳn thực khách không thể bỏ qua món đặc trưng của vùng đất này: cà sáy. Cà sáy là giống lai giữa vịt với ngan hoặc giữa ngan với vịt.

Quả thật khá đặc biệt. Tìm hiểu từ đồng nghiệp tôi còn được biết: Con lừa đực lai với con ngựa cái đẻ ra con lai gọi là con la. Con la không thuộc loài lừa cũng không thuộc loài ngựa, nó là con vật trung tính. Ngựa đực lai với lừa cái đẻ ra con lai gọi là con boóc đô, cũng là con vật trung tính.

Tôi chợt liên hệ tới con cà sáy. Do được lai tạo từ hai loại gia cầm là ngan và vịt nên con cà sáy thừa hưởng những ưu điểm lớn nhất của cả hai loài ấy. Có lẽ bởi thế mà thịt cà sáy không quá khô như thịt ngan nhưng lại không quá mềm và béo ngậy như thịt vịt.

Giống gia cầm lai này có thịt mềm vừa phải thơm đậm không tanh. Thịt cà sáy có hương vị rất riêng, mang những ưu điểm của cả ngan và vịt

Cà sáy và món ngon lạ miệng

Cà sáy được người dân địa phương chế biến rất nhiều món ăn ngon như: cà sáy luộc, cà sáy nướng muối ớt, cà sáy xào lăn…nhưng hấp dẫn và thơm ngon nhất phải kể đến cà sáy nấu rựa mận-món ăn mang đậm phong vị ẩm thực truyền thống của người Tiên Yên.

Món rựa mận vốn nức tiếng trong dân gian. Từ cách chế biến truyền thống và đặc sản địa phương, nhiều người sành ăn, các đầu bếp ở Tiên Yên đã kết hợp 2 món đặc sản dân giã này thành một món ăn đặc biệt: Rựa mận cà sáy.

Anh Nguyễn Huy Dực, đầu bếp Nhà hàng Rùa (phố Lý Thường Kiệt, Tiên Yên), chia sẻ: Cũng từ hiểu biết và mày mò nghiên cứu mà chúng tôi đã tìm cách phối hợp, biến món ăn truyền thống này thành đặc sản mang hương vị vùng đất ngã ba sông. Rựa mận cà sáy chế biến không quá khó nhưng cần lựa chọn nguyên liệu, chế biến và gia giảm gia vị cho phù hợp.

Để có món rựa mận cà sáy ngon, trước hết, người chế biến cần chọn đúng nguyên liệu. Ngon nhất vẫn là cà sáy được nuôi thả ở các vùng Đông Hải, Đại Dực có thịt săn chắc. Kinh nghiệm là không nên chọn con quá to, già, thịt sẽ dai mà ngon nhất là cà sáy từ 7 tháng  đến 1 năm tuổi, đạt trọng lượng 2,5 - 2,7kg.

"Trong dân gian vẫn lưu truyền bí quyết chọn cà sáy ngon rất đơn giản. Chọn những con đủ lớn, có cánh đủ dài. Khi đứng, cánh chúng đan chéo vào nhau, phần lông cuối cánh sẽ tạo thành hình chéo dấu nhân là phù hợp" - anh Dực cho biết thêm.

Món rựa mận cà sáy không thể thiếu các nguyên liệu cơ bản như giềng, mẻ, mắm tôm... Các gia vị này sẽ được ướp chừng 10 - 30 phút với cà sáy sau khi chặt miếng. Để thêm đậm vị, món ăn được cho thêm khoai lang hay khoai môn vừa tạo độ sánh, dinh dưỡng vừa có tác dụng hút mỡ tránh ngấy.

Đồng thời không thể thiếu các gia vị phù hợp với cà sáy như: lá nếp, nước cốt dừa, bơ nấu từ lạc rang lên và một chút tiết cà sáy... Đây là các gia vị, nguyên liệu nấu kèm tạo nên màu sắc, độ ngọt và hương vị đặc trưng khó quên của món ăn" - đầu bếp Nguyễn Huy Dực chia sẻ bí quyết.

Cà sáy sau đó được cho vào nồi đun vừa đủ trong thời gian ngắn là có thể bắc ra ăn. Cà sáy rựa mận ăn nóng, kèm bún hoặc bánh mỳ, vừa thơm bùi vị cà sáy, vừa giàu dinh dưỡng.

Trong tiết trời se lạnh của những ngày cuối xuân, ngắm cảnh núi rừng Đông Bắc thưởng thức những đặc sản thơm ngon ở mảnh đất Tiên Yên sẽ làm trọn vẹn cho những ngày khám phá đất và người nơi đây.

Và có lẽ không ít thực khách sẽ không quên được hình ảnh món ăn khói nghi ngút, hương vị nồng nàn của món rựa mận, khúc biến tấu từ cà sáy đặc sản cho cả những người không ăn được thịt chó. Về Tiên Yên, dạo phố đi bộ cuối tuần, thực khách nên một lần thưởng thức món ăn độc đáo này.