Giản dị, gần gũi với cuộc sống cùng hương vị thơm ngon, xôi nếp góp phần vào bức tranh phong phú sắc màu của ẩm thực Việt.Xôi cũng phong phú theo từng mùa trong năm, mùa nóng có xôi đậu xanh, xôi đậu đen, mùa lạnh có xôi ngô, xôi xéo và xôi nếp than, những món ăn bình dân nhưng nhớ lâu.

 

                                                                         Xôi nếp

 

Được làm từ những hạt nếp dẻo thơm, béo bùi, xôi là món ăn được nhiều người ưa chuộng và khá phổ biến ở nhiều nước châu Á.Tuy được nấu từ lúa nếp nhưng mỗi nơi xôi lại được chế biến theo nhiều cách khác nhau, làm đa dạng hơn về món xôi các nước.

 

                                                                      Xôi nếp Lào

Và nếu có đến đất nước Triệu voi, ắt hẳn bạn sẽ được ăn món xôi nếp, thức ăn truyền thống của người Lào.
Nhân dân các bộ tộc Lào sống đa phần trên các ngôi nhà sàn, được cất từ gỗ quý, sàn lát gỗ hay phên nứa rừng. Vì xôi nếp là món ăn truyền thống nên gia đình nào ở nước này cũng có vài cái chõ đựng xôi, đan bằng tre, trúc.

Khi tiếng chuông chùa vang lên cũng là lúc các gia đình trong bản mang chõ xôi dâng lên các vị sư sãi, sau đó mới đến lượt họ ăn. Xôi nếp của Lào nấu theo kiểu truyền thống thường đựng trong ống nứa, cho nước suối vào và nướng nguyên cái ống trên bếp than hồng.

Khi cây nứa vừa cháy xém, cũng là lúc xôi cạn nước. Người nấu xôi sẽ gọt lớp vỏ nứa bên ngoài ra, chỉ để lại phần vỏ lụa ôm khít cục xôi nếp tròn trịa, dài dài, thơm thơm mùi lá rừng, để người ăn tự bốc lấy.

Ngày nay, người Lào nấu xôi trong nồi, sau đó đồ xôi vào chõ, rồi dọn lên mâm. Thức ăn chung với xôi nếp ở Lào thường là gà nướng hay cá suối kho lạt với riềng. Riêng phần rau xanh, đọt bầu, đọt bí - là hai thứ bà con các bộ tộc Lào hay trồng - để nguyên cọng dài 20-30 cm, luộc sơ.

Ăn xôi nếp kiểu Lào, bạn phải ngồi xếp bằng trên sàn gỗ, chắp tay trước ngực nói câu “Sờ-pai-di” rồi cắm cúi bốc. Xôi bốc tay đã đành, cá cũng bốc tay, rau cũng bốc tay, rồi ngửa cổ lên trời cho cọng rau vào cổ họng, nhai. Điểm đặc biệt là người Lào rất thích ăn các loại mắm pha, có vị tựa như mắm nêm ở Nam bộ. Loại mắm này mà chấm với xôi nếp thì ăn mãi quên thôi.

Nguyên liệu:

Gạo nếp Lào: 300g

Chõ hấp xôi, nước lạnh; Lạp ăn kèm

Thực hiện:

Cho gạo nếp vào trong thố lớn, đổ ngập nước, lóng bỏ phần trấu nổi lên trên, vo sạch nếp trở lại thố, đổ ngập nước, ngâm nếp trong khoảng 3-4 tiếng cho nếp nở mềm, trắng là được.

Đổ khoảng 2/3 nước vào chõ hấp bằng nhôm, đặt lên bếp, đun sôi. Cho nếp vào chõ hấp bằng nan tre, để thật ráo nước, đặt lên chõ hấp nhôm. Đậy kín nắp, đun cho nước sôi trong khoảng 10-15 phút cho hơi nước bốc lên làm xôi chín nở, mềm. Gỡ chõ tre ra khỏi nồi hấp, xóc nhẹ cho phần xôi lật úp trở xuống để phần nếp được chín đều. Cho xôi trở lại nồi hấp, đồ tiếp trong khoảng 5-10 phút nữa.

Xôi chín, dùng đũa xới nhẹ cho xôi ráo, tơi. Cho xôi vào trong chõ bằng nan tre, dùng kèm với lạp. Hoặc có thể dùng kèm xôi với thịt nướng, cá kho, rau, muối, đậu hay vừng tùy thích.

 

                                                  Xôi sầu riêng Thái Lan

 

Ngoài gạo tẻ thì xôi là món ăn chính của người Thái Lan. Người ta ăn xôi kèm nhiều loại trái cây khác nhau, trong đó, phổ biến nhất là xoài và sầu riêng. Nguyên liệu chính để nấu xôi sầu riêng gồm có nếp, sầu riêng và nước cốt dừa. Xôi sau khi đơm xong được dàn mỏng ra đĩa, chan nước xốt được nấu từ sầu riêng, nước xốt dừa và đường vào. Xôi khi ăn có vị thơm đặc trưng của sầu riêng, vị beo béo của nước cốt dừa và vị dẻo bùi của nếp.

Nguyên liệu:

Nếp Thái: 1kg
Sầu riêng Thái: 2 múi
Đường: 700g
6 quả trứng gà, 200g bột gạo, 1400ml nước cốt dừa, 1400ml nước dùng, 2 thìa cà phê muối; Dâu tây, xoài trang trí.

Thực hiện:

Nếp vo sạch, ngâm nước ấm khoảng 4-5 tiếng cho nếp nở mềm. Vớt nếp để ráo, xóc nếp với một ít muối, cho vào xửng, hấp xôi chín tới.

Hỗn hợp sầu riêng: Đặt nồi lên bếp, cho 600g đường, trứng, 150g bột gạo, 800ml nước cốt dừa, 900ml nước dùng, 1 thìa cà phê muối, 2 múi sầu riêng vào, khuấy đều hỗn hợp đến khi sôi. Tắt bếp, cho xốt sầu riêng ra đĩa.

Hỗn hợp cốt dừa: Cho phần nước cốt dừa còn lại vào nấu sôi với 50g bột gạo, 500ml nước dùng, 100g đường và ½ thìa cà phê muối. Cho hỗn hợp cốt dừa ra đĩa.

Cho xôi ra đĩa, trải lên một lớp hỗn hợp sầu riêng và 1 lớp hỗn hợp cốt dừa, trang trí với dâu tây và xoài.

 

 

                                                Xôi xò Việt Nam hấp dẫn

 

 

Có đậu xanh, xôi đậu phọng, xôi đậu đen, xôi đậu xanh nước dừa. Ở Sài gòn có cửa hàng Xôi Lá Chuối là bán nhiều loại xôi nhất, giá bao nhiêu cũng có, bạn có thể tìm thấy nhiều loại xôi ưa thích để thưởng thức. Đặc biệt các món xôi này, người miền nam thường thích thưởng thức xôi khi còn nóng, ăn với cơm dừa non bào sợi, trên đó rắc thêm muối đậu phọng, đường, vị và màu sắc thì vô cùng hấp dẫn, chỉ cần nghe thôi đã thấy thích.

Xôi vò khá thông dụng trong đời sống hằng ngày. Xôi được làm từ nếp, đậu xanh cà. Người thích ngọt sẽ thêm nước cốt dừa và sợi vào. Khi ăn xôi vò, người ăn sẽ lấy từng ít một, vò nắm nhỏ. Càng nhỏ, hạt xôi càng bám chặt vào nhau, tạo thành khối kết dính, dẻo mềm.

Nguyên liệu:

Gạo nếp Bắc: 500g
Đậu xanh Cà: 200g
Dừa tươi nạo: 70g
50ml nước cốt dừa, ½ thìa cà phê muối, 1 thìa cà phê dầu ăn, 3 lá dứa tươi.

Thực hiện:

Nếp Bắc, đậu xanh ngâm nước ấm khoảng 8-10 tiếng cho nếp. đậu nở mềm. Vớt nếp cho vào rổ thưa, để nếp ráo. Rải nếp ra mâm lớn, dàn mỏng, dùng khăn sạch thấm khô nước. Trộn đều nếp với một ít muối ăn dầu ăn.

Lá dứa tươi cắt bỏ gốc, rửa sạch, xắt khúc ngắn.

Vớt đậu ra, trút vào rổ thưa để đậu được ráo, xóc đều với ít muối. Cho đậu xanh vào cửng hấp, hấp chín, xới để tơi, dùng thài bản lớn tán nhuyễn, mịn, đến khi đậu tơi, bột là được.

Trộn đều nếp với đậu đã tán mịn với nhau. Lấy xửng, cho nước vào nồi, đun sôi, cho nếp trộn đậu vào, đun sôi, rưới nước cốt dừa lên mặt. Xếp một lớp lá dứa cắt khúc ngắn lên trên, hấp nếp trong khoảng 15-20 phút cho nếp gần chín tới.

Xôi chín xới ra mâm rộng để cho xôi nguội và tơi. Cho xôi vào đĩa, cho dừa tươi nạo sợi lên trên. Khi ăn lấy xôi vắt thành từng nắm nhỏ. Ăn kèm muối mè, muối đậu phộng hoặc các loại đồ kho.