Hơn 70 năm nay, người dân phố cổ Hội An đã quá quen thuộc với món xí mà. Món ăn đường phố gắn liền với lời rao của ông lão bán xí mà. Du khách khi đến đây du lịch đều không quên truyền tai nhau rằng phải ăn thử một lần món xí mà Hội An ngon nức tiếng. Cùng chúng tôi tìm hiểu về đặc sản.
Xí mà Hội An gắn liền với ông Thiều – Ông lão xí mà huyền thoại
Hơn 76 năm qua, món xí mà của cụ Ngô Thiều đã trở thành món ăn gắn liền với tuổi thơ của nhiều thế hệ. Vì tuổi đã cao nên cụ Thiều đã nghỉ bán cách đây hơn 3 năm. Các thế hệ con cháu sau này của cụ thay nhau nối giữ nghiệp cha ông. Thế nhưng trong tâm trí của nhiều người dân, tiếng rao của ông cụ vẫn còn nguyên vẹn qua nhiều năm tháng.
Vợ chồng cụ Thiều – ông lão xí mà huyền thoại
Xí mà Hội An được cụ Thiều nấu theo công thức đặc biệt. Để có thể nấu ra nồi xí mà ngon nức tiếng, cụ phải dậy từ 3h sáng. Theo lời kể của nhiều người, khi còn trẻ cụ đi rong ruổi khắp các nẻo đường phố cổ. Nhưng khi tuổi tác đã cao, việc di chuyển khó khăn nên cụ ngồi cố định tại con phố Nguyễn Trường Tộ. Hiện nay, vợ chồng người con gái của cụ Thiều đã thay cha mang món ăn này rong ruổi khắp các con đường.
Nấu như thế nào để cho ra bát chè xí mà thơm ngon?
Để nấu được món chè xí mà phù Hội An ngon, ngọt thanh không hề đơn giản. Nguyên liệu chính cần có để làm xí mà bao gồm: Mè đen, đường trắng, bột sắn. Ngoài ra còn có một số nguyên liệu phụ như lá mơ, nước dừa, bột nếp, …
1. Cách chọn mè đen ngon để làm xí mà
Nguyên liệu chính của xí mà Hội An là mè đen. Do đó món chè có ngon hay không phụ thuộc rất lớn vào mè. Để chọn được loại mè đen ngon đúng chuẩn, bạn cần dựa vào các tiêu chí sau:
Mè đen chọn làm xí mà phải chắc hạt
- Hạt chắc
- Màu đen bóng bẩy
- Có mùi thơm nhẹ
- Chọn mè đen mới
Cách phân biệt mè đen mới và cũ cũng khá đơn giản. Mè đen cũ thường có mùi không thơm như loại mới. Đặc biệt mè cũ bị khô dầu và thoang thoảng mùi mốc. Do đó khi thả vào nước, mè đen cũ sẽ nổi trên bề mặt nước. Sau khi chọn được mè đen chắc, ngon thì chúng ta bắt đầu chế biến món chè xí mà!
2. Các bước làm chè xí mà Hội An thơm ngon chuẩn vị
- Bước 1: Làm mè đen
Ngâm mè đen vào nước để loại bỏ vỏ, hạt lép, cát, sạn và nhiều tạp chất. Nhặt thật kỹ tránh tình trạng khi nấu chè xuất hiện cát bẩn. Đãi nhiều lần rồi để mè đen ráo nước rồi phơi khô.
Nguyên liệu làm xí mà Hội An
- Bước 2: Rang mè đen
Cho mè đen vào chảo rang nhỏ lửa. Đảo đều tay để mè đen chín đều và không bị cháy. Khi mè đen chín sẽ có tiếng nổ lách tách, bạn tắt bếp và để nguội.
- Bước 3: Hòa bột sắn
Cho bột sắn vào nước hòa đến khi tan hết. Món chè xí mà Hội An có thêm bột sắn sẽ sánh, ngậy và ngon hơn.
- Bước 4: Nấu chè xí mà
Mè đen rang chín thì cho vào cối xay nhuyễn cùng 1 ít nước lọc. Sau đó cho bột mè đen, nước bột sắn và nước lọc vào nồi, bắc lên bếp nấu. Lưu ý, bạn dùng đũa khuấy đều để bột không bị vón cục. Nấu cho đến khi nặng tay tức là bột đã chín hoàn toàn. Bạn cũng có thể cho thêm vài lát gừng tươi để món ăn thơm hơn.
Món xí mà sánh mịn ngon đúng vị
Cuối cùng cho đường vào món chè. Bạn nêm nếm sao cho vừa miệng. Sau đó tiếp tục khuấy đều thành hỗn hợp màu đen sánh mịn. Như vậy là bạn đã hoàn thành xong món chè xí mà Hội An rồi đấy!
3. Món chè xí mà ngon đúng chuẩn cần có những yếu tố sau
- Chè xí mà sau khi nấu xong cần có màu đen, sánh mịn, không lợn cợn hoặc vón cục. Xí mà phải có mùi thơm hấp dẫn từ mè đen và vị béo ngậy của bột sắn.
- Thưởng thức xí mà: Bạn có thể ăn nóng hoặc ăn lạnh. Chỉ cần múc xí mà ra bát rồi thưởng thức ngay khi chè còn nóng. Đây đích thị là món ăn ấm bụng trong mùa đông lạnh giá. Còn nếu bạn muốn ăn lạnh thì bảo quản xí mà trong ngăn mát tủ lạnh hoặc ăn kèm với đá bào.
Thưởng thức gánh xí mà của “truyền nhân” cụ Thiều
Xí mà không chỉ là món chè thơm ngon, bổ mát mà còn có nhiều công dụng khác. Xí mà có nhiều dưỡng chất có thể chữa bệnh về tiêu hóa, giải nhiệt, suy nhược cơ thể,… Do đó khi ăn một bát xí mà Hội An, bạn vừa thưởng thức một đặc sản phố cổ, vừa bồi bổ cho cơ thể.
Nếu có dịp đến Quảng Nam, hãy ghé thăm địa chỉ 118 Nguyễn Trường Tộ, Hội An để được thưởng thức món xí mà nổi tiếng của cụ Thiều. Quán chỉ bán vào buổi sáng và hết rất nhanh. Do đó hãy nhanh chân để có cơ hội nhâm nhi bát chè thơm ngon này!
