Gỏi lá Kon Tum chính là một trong những món đặc sản nổi tiếng của núi rừng Tây Nguyên được nhiều du khách đánh giá rất cao. Và nếu bạn đi du lịch Kon Tum mà không thưởng thức món ăn này thì chắc chắn chuyến đi của bạn chưa được trọn vẹn.

Gỏi lá Kon Tum - đặc sản Tây Nguyên

Đôi nét cơ bản về gỏi lá Kon Tum

Nguồn gốc của gỏi lá Kon Tum

Theo như mọi người rỉ rón tai nhau, món gỏi lá ở Kon Tum đã có từ rất lâu rồi, khoảng từ 25 năm về trước; khi những người dân nơi đây theo gót chân đồng bảo dân tộc thiểu số lên nương rẫy. Lúc đó, họ đã phát hiện ra nhiều loại lá cây rừng có thể chế biến làm thức ăn hàng ngày. Và khi trở về, họ cũng đã kết hợp thêm nhiều loại lá và nhiều gia vị khác nữa. Trải qua quá trình thêm thêm, bớt bớt....để đến tận bây giờ, bạn mới được thưởng thức một món đặc sản đậm chất núi rừng có tên gọi gần gũi là "gỏi lá Kon Tum".

Nguồn gốc gỏi lá

Tại sao lại gọi là 'gỏi lá'?

Người dân núi rừng Tây Nguyên đã đặt tên cho món ăn đặc sản này là gỏi lá vì món này khi nhìn vào sẽ chỉ thấy toàn lá là lá. Và theo ước tính, mỗi mâm gỏi lá chuẩn vị Tây Nguyên sẽ có từ 30 - 60 loại lá kết hợp với nhau. Và có một số loại lá mà chỉ có ở núi rừng Tây Nguyên mới có đó là: lá ngành ngạch đỏ, lá bứa, lá trâm, từ đại bi...hoặc những loại lá dễ tìm hơn như: ngũ gia bì, lá sung, lá xoài, chùm ruột, lá ổi, đinh lăng, lá cải, tía tô, càng cua, lá cải...

Vì sao món gỏi lá ở Kon Tum lại gieo thương nhớ đến bao người?

Món gỏi lá này mang đậm chất của núi rừng khi trong mâm gỏi chứa hơn 60 loại lá mọc trên đất đỏ bazan. Khi ăn, bạn sẽ có chung 1 cảm nhận là sự béo chắc của tôm, sự giòn ngậy từ thịt ba chỉ, pha thêm một chút cay nồng của tiêu, thêm một chút vị chua, chát lẫn chút đắng của nhiều loại lá rừng...Chao ôi, đưa lên miệng và nhai cũng đủ để bạn say món ăn này.

Nguyên liệu chính của món đặc sản gỏi lá Kon Tum đó chính là lá rừng. Thế nên, lá phải được hái ở trong rừng từ sáng sớm mới đảm bảo độ tươi ngon. Trong mâm gỏi lá đầy đủ của các loài lá từ quen thuộc hay xuất hiện trong các bữa ăn như: lá tía tô, đinh lăng, lá cải, rau húng, lá mơ, hành, sung...cho đến loại lá ít thấy hơn như: lá xoài, lá ổi, lá chua, lá chùm ruột, ngũ gia bì...Và tất nhiên sẽ xuất hiện những loại lá cực kỳ hiếm thấy đến những vị khách sành ăn nhất cũng hay nhầm lẫn như: lá bửa, tơ-nuy, tram, hồng ngọc, mật gấu...

Hơn 60 loại lá rừng

Thịt lợn, tôm

Nói chung, gỏi lá ở Kon Tum thường ăn chung với thịt ba chỉ luộc được thái thành những lát mỏng đều nhau. Kết hợp thêm tôm đất được cắt bỏ đầu đi rang cho vàng khô với độ béo mềm, ngậy. Tiếp đó, bì heo sẽ được chế biến một cách cầu kỳ, công phi khi được người thợ thái thành sợi mềm mỏng trộn với những gia vị và riềng giã nhuyễn. Tất nhiên sẽ không thể thiếu đi đĩa tiêu nguyên hạt, muối hạt và ớt chỉ thiên, loại ớt xanh có mùi thơm rất đặc trưng của đất đỏ bazan.

Thịt lợn, tôm

Nước chấm

Nhưng để quyết định đến độ ngon của món đặc sản gỏi lá Kon Tum chắc chắn không thể thiếu được nước chấm thần thánh. Đây chính là linh hồn của món ăn này. Nước chấm gỏi lá không phải làm từ nước mắm hay nước tương thông thường mà đó sẽ được chế biến kỳ công từ hèm rượu đã qua khử mùi bằng dầu ăn rồi trộn thêm cùng trứng vịt để tạo nên thứ nước chấm bắt mắt, đậm đà có có màu vàng sánh của nghệ nhìn rất đẹp.

Nước chấm

Để nhận biết được nước chấm ngon ngon này thì người ta thường thưởng thức bằng "khứu giác" chứ không phải nếm từ miệng trực tiếp đâu nhé. Thế nên, để chế biến được phần nước chấm tinh hoa này thì người chế biến cũng phải là người có kinh nghiệm dày dặn mới tạo được vị chuẩn ngon, đúng vị của nó. 

Thưởng thức gỏi lá Kon Tum như thế nào đúng điệu?

Ai đó đã từng nói rằng, để thưởng thức món gỏi lá Kon Tum thì người biết thưởng thức phải là người thong dong, thư thả không được nóng vội hoặc vội vã. Quả đúng là như vậy thật. Đầu tiên, chọn một lá có bản to như lá mơ lông, hay lá cải để bao bên ngoài; tiếp đó chọn những lá non xếp vào bên trong; lấy một cuốn gỏi thì xoáy gấp lại thành hình chiếc phễu.

Chọn lá để cuốn

Rồi tiếp tiếp đó thêm 1 miếng thịt lợn, miếng tôm, vài sợi bì lợn. Và thêm một chút muối hạt, hạt tiêu nữa. Còn nếu ai ăn cay được thì có thể thêm ớt chỉ thiên để gia tăng độ cay nồng cho món ăn. Sau đó hãy chan một thìa nước chấm rưới đều lên và cho cuốn gỏi lên miệng và từ từ thưởng thức trong sự nồng nàn, thanh mát của núi rừng Tây Nguyên.

Cuốn như chiếc phễu

Gỏi lá Kon Tum chính là môt trong những món ăn đã được ghi danh 2 lần và được tổ chức kỷ lục Việt Nam công nhận thuộc TOP 10 đặc sản ở Việt Nam đạt giá trị ẩm thực tại châu Á.

Người dân địa phương cho hay: đến Kon Tum mà chưa thưởng thức món gỏi lá thì không nên về. Vì gỏi lá được ví như là tinh hoa của núi rừng Tây Nguyên khi kết hợp hơn 60 loài lá cây rừng mọc ở vùng đất đỏ bazan. Tất cả hương vị đó đã hòa quyện lại với nhau để mang đến cho du khách những trải nghiệm thật khó quên.

Còn bạn, nếu bạn muốn khám phá và tìm hiểu nền ẩm thực Kon Tum thì đừng quên thưởng thức món gỏi lá nơi đây nhé bạn.