Du lịch xứ Huế, hẳn bạn sẽ không thể quên được khung cảnh trữ tình, cổ kính, những con người nồng hậu và đặc biệt là những món ăn đặc sản trứ danh cố đô. Ẩm thực cũng chính là một trong những yếu tố níu chân du khách khi đến với xứ Huế, ngoài các món ăn đã quá nổi tiếng như bún bò, nem, lụi hay cơm hến thì Huế còn có những thức quà vô cùng dung dị nhưng lại hội tụ những tinh hoa ẩm thực đặc trưng nhất và  một trong số đó chính là bánh pháp lam cung đình Huế. 

Món ăn này đặc biệt từ tên gọi cho đến cách chế biến, mặc dù không quá nổi tiếng nhưng với người Huế thì đây là một loại bánh cổ truyền không thể thiếu trong các dịp đặc biệt. Nếu như bạn yêu thích ẩm thực Huế và muốn khám phá những nét đặc trưng của văn hóa ẩm thực cung đình, thì chắc chắn bánh pháp lam sẽ là một trong những món ăn không thể bỏ qua.

Nguồn gốc của bánh pháp lam

Bánh pháp lam cung đình Huế còn có tên gọi khác là bánh ngũ sắc hay bánh lăn, bánh bó. Đây là một món ăn được chế biến thủ công, thể hiện sự tỉ mỉ và khéo léo của những nghệ nhân Huế. 

Không ai biết chính xác nguồn gốc bánh pháp lam do ai sáng tạo, tuy nhiên theo các nghệ nhân lâu năm thì món bánh này xuất phát từ cung đình và từ lâu vẫn trở thành một trong những món ăn cổ truyền quen thuộc với người dân xứ Huế.

Từ thời xa xưa, ở Huế các nhà vườn truyền thống thường có không gian rất rộng, trồng nhiều loại cây trái khác nhau. Chính vì vậy. khi mà trái cây chín người ta sẽ không bỏ đi mà đem giữ lại rồi cắt nhỏ. phơi khô trên gác bếp hoặc phơi nắng. Sau đó mang đi sên với đường để tạo nên nhiều loại mứt, sử dụng ăn dần lâu dài mà không lo bị hư hỏng. Đây chính là cách mà ông bà xưa đã nghĩ ra, để vừa tiết kiệm không lãng phí thức ăn, lại có thêm những hương vị ẩm thực mới hấp dẫn 

Theo các nhà nghiên cứu thì bánh pháp lam cung đình Huế là tên gọi chỉ mới xuất hiện thời gian gần đây. Khi tìm hiểu về loại bánh tiến vua này, người ta phát hiện cách phối màu sắc tuyệt đẹp trên vỏ hộp dùng để gói bánh, giống như nghệ thuật Pháp Lam, một loại hình nghệ thuật thể hiện trên gốm rất thịnh dưới triều đại của nhà Nguyễn. Cũng từ đó, cái tên bánh pháp lam cung đình Huế mới ra đời và được nhiều người biết đến hơn, thay vì tên gọi bánh ngũ sắc hay bánh lăn từ thời xa xưa. 

Bánh pháp lam cung đình Huế món ăn thể hiện triết lý nhân sinh 

Để tạo nên những chiếc bánh pháp lam cung đình Huế đẹp mắt, hương vị hấp dẫn đòi hỏi những nghệ nhân cần phải có sự kiên nhẫn và tỉ mẩn. Nhân của bánh sẽ được làm từ các nguyên liệu đa dạng là mứt trái cây như dưa leo sấy, mứt bí đao, mứt đu đủ, mứt vỏ quýt, mứt chuối, mứt gừng, mứt cà rốt… Cách chế biến của các loại nhân này cũng rất đơn giản, tựa như cách chế biến các loại mứt trái cây tươi.

Theo đó, người ta sẽ đem các nguyên liệu đi ngâm với nước đường, rim trên lửa nhỏ từ 3 đến 4 tiếng cho mức thật keo, dẻo và có độ giòn để làm nhân. Tiếp đến, phần vỏ bánh sẽ được làm từ bột nếp đã đảo qua với lá dứa để có độ thơm.

Một điều rất thú vị về bánh pháp lam cung đình Huế đó chính là sức hút đến từ vỏ hộp bánh. Nếu như cách làm bánh đã vô cùng tỉ mẩn, đòi hỏi sự tinh tế cầu kỳ thì cách làm vỏ bánh cũng không hề kém. Để làm vỏ bánh pháp lam người ta sẽ sử dụng 6 mảnh giấy ghép lại. Giấy dùng làm vỏ bánh là loại giấy màu truyền thống của làng Thanh Tiên vốn nổi tiếng với nghề làm hoa giấy.

Việc phối màu trên vỏ hộp bánh sẽ theo quy luật của nghệ thuật pháp lam, những tờ giấy sẽ được đo cắt theo chiều dài nhất định và dùng từng đoạn giấy lồng vào với nhau khéo léo, tạo nên những chiếc hộp bánh rực rỡ đầy màu sắc. 

Bánh pháp lam cung đình Huế không chỉ cầu kỳ ở cách chế biến, mà cách thưởng thức cũng mang một phong vị rất riêng đậm chất thơ và vương giả. Theo đó, để thưởng thức bánh pháp lam đúng điệu thì cần có một tách trà nóng, để trung hòa được hương vị của các loại mứt và giải ngán. Vì nguyên liệu tạo nên bánh pháp lam cung đình Huế là mứt trái cây, kết hợp với bột nếp nên bánh thành phẩm sẽ rất dẻo, khi ăn có vị ngọt thanh và thơm thoang thoảng hương vị của các loại mứt trái cây. Cắn một miếng bánh pháp lam, ngay từ đầu lưỡi bạn đã có thể cảm nhận được sự ngọt ngào mềm mại và một chút béo béo của bột nếp.

Không chỉ là một món ăn ngon miệng và hấp dẫn, mà ẩn bên trong những chiếc bánh pháp lam cung đình Huế còn còn có những triết lý nhân sinh, triết lý sống, đặc trưng của người Huế, đó chính là sự cẩn thận, tỉ mẩn, kiên nhẫn và cầu kỳ, tiết kiệm.

Hiện tại, vì nghệ thuật làm bánh pháp lam cung đình Huế đã dần mai một bởi cách làm rất công phu. Tuy nhiên những người thuộc dòng dõi hoàng tộc hoặc con cháu các quan lại dưới thời nhà Nguyễn hoặc những nhà nghiên cứu ẩm thực cung đình Huế vẫn có bí kíp làm bánh riêng và muốn giữ lại một món ăn thể hiện tinh hoa của ẩm thực cung đình xưa  để quảng bá rộng rãi hơn đến du khách.

Mặc dù từng dần mai một, nhưng hiện bánh pháp lam vẫn được các nghệ nhân Huế gìn giữ và quảng bá, làm phong phú ẩm thực cố đô. Ảnh: @phannuphuochong

Gợi ý địa chỉ trải nghiệm và mua bánh pháp lam Cung đình Huế 

Không giống như các đặc sản đã quá phổ biến như mè xửng, kẹo cau,... bánh pháp lam cung đình Huế không được bày bán quá phổ biến. Chính vì vậy, bạn cần đến một số địa chỉ nhất định mới có thể mua và thưởng thức món ăn này. 

 Mộc Truly Hue’s

Đây là một trong những nơi lý tưởng để bạn mua và thưởng thức bánh pháp lam cung đình Huế. Bán ở đây chuẩn vị cung đình xưa với cách làm truyền thống, hương vị ngọt ngào, thơm vị mứt và hộp bánh siêu đẹp được vẽ thủ công tinh tế. Ngoài mua thưởng thức thì những hộp bánh pháp lam đầy màu sắc ở đây còn có thể sử dụng làm quà, thể hiện sự trân trọng và tinh tế của người tặng.

Địa chỉ: 66 Lê Duẩn, Phú Hòa, TP. Huế  

Mở cửa: 7h30 – 21h00

Mạ’s House

Nói đến địa chỉ thưởng thức và làm bánh pháp lam cung đình Huế nổi tiếng nhất chắc chắn không thể thiếu quán cà phê Mạ’s House. Đến đây, bạn sẽ được hướng dẫn cách làm bánh truyền thống rất chi tiết, là trải nghiệm thú vị để bạn vừa khám phá về nét tinh tế của ẩm thực cung đình lại vừa tận hưởng cảm giác bình yên, giải phóng hết mọi lo lắng và thư giãn giữa không gian tĩnh lặng của phố cổ Bao Vinh.

Ngoài có bán và hướng dẫn làm bánh pháp lam thì quán còn có nhiều loại bánh Huế nổi tiếng khác. Du khách có đến đây có thể cùng với chủ nhà làm bánh, pha trà sen và cùng thưởng thức hương vị ngọt ngào đặc trưng của những chiếc bánh tiến vua nổi tiếng. 

Địa chỉ: 136 Bao Vinh, Hương Vinh, TP. Huế 

Mở cửa: 7h30 – 21h00

Xứ Huế vốn đã được coi là nơi lưu giữ và hội tụ nhiều nét độc đáo về lịch sử, văn hóa, nghệ thuật. Trong đó, di sản văn hóa ẩm thực cung đình là một trong những nét tinh hoa đặc trưng và những chiếc bánh pháp lam cung đình Huế với sự pha trộn tinh tế của các loại nguyên liệu và cách phối màu đầy hương sắc, tạo nên một món ngon vừa có nét dân dã lại vừa có nét cao sang tinh tế. Du lịch xứ Huế đừng quên tìm và thưởng thức những chiếc bánh pháp lam hấp dẫn, để hiểu thêm về một nét đẹp tinh tế của ẩm thực cung đình xứ Huế bạn nhé. 

Theo Luhanhvietnam.com.vn

Ảnh: Internet