Không phải ngẫu nhiên mà món bánh pẻng phạ lại đứng đầu danh sách 100 món đặc sản của Việt Nam. Loại bánh này độc đáo từ nguyên liệu đến cách làm ra nó. Chính sự gắn bó mật thiết của bánh với đời sống văn hóa, tín ngưỡng của người Tày đã khiến chiếc bánh trở nên đặc biệt và được nhiều người biết đến.
Bánh pẻng phạ – bánh trời là gì?
Bánh trời là tên gọi khác của bánh pẻng phạ. Loại bánh này thường xuất hiện trong dịp người dân tộc Tày ở vùng Ba Bể đón mừng năm mới. Ngoài ra trong lễ hội xuống đồng họ cũng thường làm món bánh này.
Món bánh trời vang danh khắp nước của Tây Bắc
Hình dáng bên ngoài của chiếc bánh không có gì nổi bật. Những viên bánh hình tròn to bằng quả nhãn lồng. Bánh có màu trắng pha lẫn chút màu nâu nâu của nhân bánh ẩn phía trong. Mặc dù vẻ ngoài không lộng lẫy hay kiêu kỳ nhưng đây lại là một trong những món bánh truyền thống của người Tày. Bánh là để dâng lên trời đất vào dịp đầu năm nhằm cầu chúc những điều may mắn. Chính vì vậy mà loại bánh này được gọi là bánh trời.
Mặc dù chỉ là một chiếc bánh nhỏ xíu, song bánh trời Bắc Kạn hội tụ nhiều nguyên liệu và hương vị đặc trưng của người dân vùng cao. Khi ăn một miếng bánh bạn sẽ cảm nhận được vị cay nồng của rượu đầu tiên. Sau đó đến vị ngọt của đường, vị chát nhưng rất thơm của nước chè mạn và vị béo bùi của bột nếp. Tất cả hòa quyện mang lại một cảm giác rất mới mẻ, ấn tượng khiến du khách không thể nào quên được.
Cách làm bánh trời của người dân tộc Tày
Trong tất cả các vùng ở Tây Bắc thì bánh trời Ba Bể là được du khách biết đến nhiều nhất. Bởi đây là vùng mà người Tày tập trung đông nhất cũng như làm ra món bánh hấp dẫn nhất.
Người Tày cùng nhau làm bánh trời trong dịp tết đến xuân về
Nguyên liệu chính để làm bánh chính là gạo nếp. Gạo nếp phải thơm ngon, không chứa thóc, sạn thì mới cho ra món bánh ngon. Gạo nếp khô đem đi xay thật mịn cho ra bột nếp. Bột sẽ được nhào với nước chè mạn đặc thay vì nhào với nước lọc như những loại bánh thông thường. Trong khi nhào bột cho thêm một chút rượu trắng nguyên chất để dậy mùi.
Bột nếp có tính chất rất dính tay và dễ bị chảy xệ. Do đó khi vừa làm bánh người Tày vừa bắc chảo mỡ bên cạnh để làm tới đâu sẽ chiên tới đó. Bánh chiên trong mỡ đến khi vàng ruộm thì vớt ra. Lớp áo bánh sẽ được làm từ gạo nếp rang vàng rồi xay nhuyễn giống như làm thính.
Sau khi chiên bánh xong sẽ bắt tay vào làm đường. Đường đổ vào nồi, thêm một chút nước để đường dễ tan chảy. Đun sôi đường đến khi có độ kết dính. Sau đó thả bánh vào cho ngập đường, vớt bánh ra lăn ngay vào lớp bột áo bánh đã làm sẵn.
Cách làm bánh trời khá đơn giản. Chỉ với vài công đoạn đơn giản bạn đã có thể làm được món bánh thơm ngon và độc đáo.
Bột nếp được nhào với trà mạn đặc để lấy màu và tạo hương thơm nồng nàn cho bánh
Ý nghĩa của bánh pẻng phạ đối với người Tày
Trong các mâm lễ cúng của người Tày không thể thiếu món bánh trời truyền thống. Người Tày thường làm bánh bánh vào đêm giao thừa của dịp Tết Nguyên Đán. Bánh sẽ được dùng để cúng ông bà, tổ tiên. Người Tày quan niệm rằng khi tổ tiên về ăn tết thì họ sẽ bày bánh, rót rượu mời các cụ.
Bánh pẻng phạ không chỉ là một nét truyền thống đặc sắc của người dân ở đây. Bánh còn thể hiện sự kính trọng công ơn của tổ tiên. Mong muốn dâng lên trời đất những món ăn tinh quý nhất để cầu cho năm mới tốt lành.
Những ai đã từng được thưởng thức món bánh bánh pẻng phạ thì mới hiểu rằng vì sao đây lại là món ăn đứng đầu trong thế giới ẩm thực bao la của đất Việt. Hương thơm dào dạt, vị ngon nhớ mãi là những từ dùng để chỉ về bánh trời. Ngày nay, với sự phát triển của du lịch. Bánh trời đã được người dân đem đến với các du khách để tất cả mọi người đều được thưởng thức món ăn tuyệt vời này.
