Văn miếu Xích Đằng là một trong sáu văn miếu cổ ở nước ta. Nơi đây trở thành biểu tượng cho tinh hoa trí tuệ của người Hưng Yên. Với nền kiến trúc cổ kính, văn miếu là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa lâu đời.
Vị trí văn miếu Xích Đằng
Văn miếu nằm cạnh sông Hồng đỏ nặng phù sa. Nơi đây thuộc quần thể di tích Phố Hiến. Văn miếu Xích Đằng thuộc phường Lam Sơn, thành phố Hưng Yên. Nằm trên mảnh đất yên bình, hưng thịnh, văn miếu là nơi lưu giữ những tấm gương hiếu học của các bậc anh tài nước ta.
Văn miếu Xích Đằng thơ mộng bên bờ sông Hồng
Lịch sử văn miếu Xích Đằng
Văn miếu được xây dựng trên làng Xích Đằng từ thế kỉ XVII. Đến năm 1839 thì văn miếu được tu bổ, xây dựng lại và có quy mô như ngày nay. Biết bao sự thăng trầm của thời gian, văn miếu đã lưu giữ 161 vị học sĩ đỗ đạt cao. Văn miếu Xích Đằng là một trong những văn miếu cổ ở nước ta. Chỉ đứng sau văn miếu Quốc Tử Giám.
Ở thế kỉ XVII, nhà Hậu Lê cho lập nhiều trường học để củng cố và dạy đạo Nho. Do đó các văn miếu được xây dựng để học tập, tổ chức thi cử. Trước cổng văn miếu có hai cây gạo đã có hàng trăm năm tuổi. Hơn nữa trên đường vào đây còn có hai con nghê đá lớn, cổ kính được tạo ra từ thế kỉ XVIII.
Kiến trúc cổ kính của văn miếu Xích Đằng
Với khuôn viên rộng tới 6 ha, văn miếu là một công trình kiến trúc tổng thể và hết sức quy mô. Phía trước văn miếu là Đầm Vạc, phía tây là hồ Văn. Nơi đây có khung cảnh nên thơ, trữ tình. Các khu ở văn miếu được bố trí thuận tiện và hợp lý: Tam quan, nhà tả vu, nhà hữu vu, tòa đại bái,Trung từ và Hậu cung.
Kiến trúc cổ kính của văn miếu
Đến với nơi đây du khách sẽ cảm nhận được sự yên bình, hương sen ngào ngạt tỏa ra từ đầm Vạc. Mùa nhãn du khách còn được thưởng thức những trái nhãn lồng ngọt ngào. . Kiến trúc văn miếu theo kiểu chồng diêm, 2 tầng 8 mái và có lầu gác.
Cổng Nghi môn
Hai cây gạo đại thụ hàng trăm tuổi đứng trước cổng. Kiến trúc ở cổng còn lưu giữ được nét kiến trúc cổ xưa. Nơi đây có hai bục loa, các thông báo trong kì thi hương và xướng tên các sĩ tử đều được báo ở đây.
Khu nội tự
Khi nội tự gồm Tiền tế, Trung từ và Hậu cung được sắp xếp theo kiểu chữ Tam. Mái ở khu nội tự được xây dựng theo kiểu “trùng thiềm địa ốc”. Các đại tự, câu đối được trưng bày trong nội tự. Những cây cột vững chắc được sơn son thếp vàng.
Gác chuông tại văn miếu
Các văn miếu như Quốc Tử Giám hoặc văn miếu Mao Điền thì có lầu trống. Nhưng tại văn miếu ở Hưng Yên thì có lầu chuông chứ không có lầu trống. Tiếng chuông, tiếng khánh vang vọng, báo hiệu giờ thi và giờ kết thúc thi. Mỗi dịp lễ hội tiếng chuông ngân lên thể hiện niềm thành kính biết ơn với các bậc hiền tài.
Các hiện vật quý giá ở văn miếu
Tại văn miếu có lưu giữ các hiện vật quý giá, đó chính là 9 tấm bia khắc tên các vị đỗ đạt cao. 138 vị ở Hưng Yên và 23 vị học sĩ quê ở Thái Bình. Mỗi bậc hiền tài đều ra phò vua giúp nước. Người có học vị cao nhất được lưu danh ở bia là trạng nguyên Tống Trân, thời Trần. Thời nhà Mạc có trạng nguyên Nguyễn Kỳ. Dưới triều Lê có trạng nguyên Dương Phúc Tư. Người được lưu danh với học vấn cao nhất là tiến sĩ Lê Như Hổ, quân thần dưới triều nhà Mạc.
Bia ghi danh các bậc hiền tài
Không chỉ có bia ghi danh các bậc hiền tài, nơi đây còn có hai pho tượng Đức Khổng Tử và thầy Chu Văn An. Đây là hai bậc thánh hiền, vừa có tài vừa có đức được thờ phụng ở đây. Văn miếu Xích Đằng đã được bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di tích lịch sử văn hóa quốc gia năm 1992.
Lễ hội văn miếu Xích Đằng
Từ xưa tại đây đã diễn ra lễ hội ngày 10 tháng 2 và ngày 10 tháng 8. Những vị nho sĩ và quan đầu tỉnh đến văn miếu tế lễ. Hiện nay lễ hội được tổ chức vào ngày mùng 4, mùng 5 tết. Các hoạt động tại lễ hội như dâng hương, thư pháp, hát ca trù… Các học sinh, sinh viên thường về lễ hội tại văn miếu để xin chữ cũng như cầu mong thành đạt.
Lễ hội thể hiện tinh hoa văn hóa dân tộc
Văn miếu Xích Đằng luôn là điểm đến văn hóa lí tưởng cho mọi người. Văn miếu thể hiện tinh thần hiếu học, các giá trị văn hiến nơi đây. Có dịp ghé Hưng Yên, du khách đừng quên vào tham quan văn miếu, ghi lại những hình ảnh cổ kính nơi đây nhé!
Theo Poliva
