Những ngày đầu thu, nhiều người đam mê du lịch – phượt lại được rong ruổi lên vùng Tây Bắc, đắm mình trong màu nắng vàng ươm của ruộng bậc thang, thưởng thức những món đặc sản. Trong số đó không thể bỏ qua món cơm lam Sơn La thơm phức mùi lúa mới. Đây thật sự là một món quà thơm thảo mà đồng bào vùng cao dành tặng du khách.
Thẩm vị cơm lam Sơn La là nhớ mãi không quên
Cơm lam là gì? Nguồn gốc của cái tên độc đáo
Khác với ở vùng đồng bằng thường nấu cơm bằng nồi niêu, món cơm ở vùng cao có thể được nấu trong những ống nứa và được gọi bằng cái tên “cơm lam”. Đơn giản thì đây là cách gọi thân thuộc của người dân miền núi với cách nấu cơm bằng ống nứa. “Lam” có thể hiểu là dùng ống nứa để nấu thức ăn như cơm, cá suối, thịt … Cách nấu dân dã này mang lại vị ngon hấp dẫn hơn hẳn so với nấu cơm trong nồi. Đó cũng là nét đặc trưng trong văn hóa ẩm thực tại nhiều vùng cao của đất nước ta.
Cách chế biến độc đáo của cơm lam
Cơm lam dậy thơm mùi lúa chín
Về cách làm, món cơm lam Sơn La được chế biến khá đơn giản. Đồng bào nơi đây dùng nếp Tú Lệ, nếp nương Mường Lò để nấu cơm lam. Chính những sản vật địa phương đó đã tạo nên hương món cơm lam ngon nức tiếng. Thêm vào đó là các ống tre, nứa để làm ống lam thì chắc chắn không thể thiếu. Gạo nếp nương tròn mẩy sau mùa gặt được vo sạch, ngâm qua đêm rồi cho vào ống nứa non. Nước dùng để nấu cơm thường được lấy từ các nguồn suối, tạo nên độ dẻo ngon của cơm. Tiếp đó, cuộn lá dong nút chặt lại một đầu rồi chất củi đốt. Sau cùng là đốt lửa cho đến khi vỏ nứa cháy thành lớp than mỏng phủ xung quanh ống nứa. Lúc đó cơm vừa chín thì dùng dao lọc bỏ lớp vỏ cháy sẽ thấy ngay lớp nứa trắng sạch. Cơm lam dùng được cả tuần mà không sợ bị ôi thiu. Dù không ăn kèm với thức ăn khác hay muối thì món cơm lam cũng rất dễ ăn.
Bên cạnh đó, món cơm lam Sơn La này có thể ăn kèm với các món ăn khác. Vừa đơn giản vừa ngon là dùng kèm với muối riềng. Giống như muối vừng, muối riềng làm từ muối rang với củ riềng giã nhỏ. Loại gia vị cực kỳ dễ làm này lại vô cùng ngon miệng khi kết hợp với các món ăn khác. Vị thơm cay của muối riềng hòa quyện với ngọt thanh của cơm lam. Hương vị thanh đạm mà ngon lạ thường! Một cách khác nữa là chiên cơm lam ăn kèm với cơm dừa bào nhỏ cũng rất ngon.
Cơm lam có hương vị mộc mạc mà khó quên
Thưởng thức cơm Lam Sơn La ở đâu để chuẩn vị Tây Bắc?
Ngày nay, cơm lam được bán rất nhiều ở các khu chợ miền núi Tây Bắc. Một số địa điểm nổi tiếng với khách du lịch như chợ Mường Lò, Tú Lệ, Mù Cang Chải (Yên Bái), Bắc Hà, Sa Pa (Lào Cai) hay Mộc Châu (Sơn La), Mai Châu (Hòa Bình)… Tại mỗi vùng, cơm lam lại có một hương vị riêng đặc biệt nhưng vẫn mang đậm chất núi rừng của ẩm thực vùng cao Tây Bắc.
Dạo bước vào các điểm du lịch hay khu chợ phiên, bạn có thể vào một quán nhỏ gọi ống cơm lam và tự tay cho lên bếp than nóng đỏ. Hãy tận hưởng cảm giác thú vị khi nướng ống cơm cho nóng dẻo rồi bóc vỏ ra thưởng thức. Du khách cũng có thể thấy những cô sơn nữ đeo gùi chất đầy cơm lam sau lưng mang ra chợ bán. Nếu bạn muốn nếm thử, họ sẵn lòng mời bạn thưởng thức và hướng dẫn cách chẻ ống cơm lam. Giá bán mỗi ống cơm lam khác nhau, tùy thuộc vào độ to nhỏ. Trung bình mỗi ống có giá 10.000 – 15.000 đồng. Cơm lam Sơn La với hương vị thơm và bùi bùi của nếp nương, vị ngọt của gạo, độ dẻo của nếp hòa quyện với vị thanh từ các ống tre, nứa. Ăn cơm lam cùng với muối vừng, muối riềng hay gà nướng, thịt nướng … đều rất ngon.
Cơm lam Sơn La – Món quà ấm lòng du khách
Bất cứ ai được thưởng thức cơm lam Sơn La dù chỉ một lần cũng sẽ nhớ mãi hương vị đặc biệt của món ăn nơi vùng núi rừng Tây Bắc này. Nhất là khi dùng bữa cơm trong tiết trời se se lạnh còn vương chút nắng ấm của mùa thu thì không gì tuyệt vời hơn.
